Dirymiad Roe vs Wade: Llythyr Agored
At: Y Gweinidog dros Gyfiawnder Cymdeithasol, Jane Hutt AS
CC: Y Gweinidog dros Iechyd a’r Gwasanaethau Cymdeithasol, Eluned Morgan AS
Arweinydd Cyngor Caerdydd, y Cynghorydd Huw Thomas
Annwyl Weinidog,
Dirymiad Roe vs Wade
Rydym yn ysgrifennu atoch i fynegi ein siomedigaeth a’n tristwch mawr iawn ynghylch y penderfyniad i ddirymu’r hawl cyfansoddiadol i erthyliad yn Unol Daleithiau. Mae’n anfon neges beryglus i bedwar ban byd ar adeg lle mae menywod[1] mewn sawl gwlad, gan gynnwys Gogledd Iwerddon, yn ei chael hi’n anodd cyflawni hawliau erthyliad o hyd.
Hoffem ofyn i chi wneud datganiad cryf i gefnog hawl menywod i erthyliad cyn gynted â phosib a’ch bod yn condemnio’r toriad hawliau dynol ofnadwy hwn yn gyhoeddus.
Hefyd, hoffem ofyn am wella’r ddarpariaeth yng Nghymru. Rydym yn gwybod bod yn rhaid i lawer o fenywod yng Nghymru deithio’n bell o hyd am wasanaethau erthyliad a’i fod yn anodd cael mynediad i wasanaethau erthyliad hwyrach o hyd mewn llawer o ardaloedd yng Nghymru. Ar hyn o bryd, nid oes unrhyw wasanaethau yng Nghymru sy’n darparu erthyliadau y tu hwnt i 19 wythnos ac nid oes unrhyw ysbytai cyffredinol yng Nghymru’n barod i dderbyn achosion â chyflyrau meddygol ac anghenion cymhleth, sy’n golygu bod angen i fenywod deithio i Loegr. Mae angen i hyn newid. Rhowch wybod pa gamau gweithredu y byddwch yn eu cymryd i wella’r sefyllfa ar frys?
Mae angen parthau clustogi o amgylch clinigau sy’n darparu gofal erthyliad, megis Clinig Caerdydd lle mae protestwyr wedi bod yn brawychu ac yn bwlio menywod. Ni all hwn barhau a dylai pwysau fod ar lywodraeth y DU i alluogi sefydlu parthau clustogi fel y gall menywod gael mynediad i’w gofal iechyd mae ei angen arnynt.
Yn y cyfamser, mae angen i Gyngor Caerdydd wneud popeth y gall i ddiogelu unigolion sy’n cael mynediad i wasanaethau iechyd a thrigolion lleol rhag darfu, brawychu ac aflonyddu, gan gynnwys dyrannu Gorchymyn Diogelu Mannau Agored Cyhoeddus yn yr ardal o amgylch y clinig.
Yn olaf, rydym yn gofyn i chi gyflwyno sylwadau ar frys i Lywodraeth Cymru y dylai Adran Iechyd Stormont yng Ngogledd Iwerddon weithredu’r hawl i erthyliad ac yn sefydlu gwasanaeth erthylu wedi’i ariannu’n llawn. Cyhoeddodd Ysgrifennydd Gogledd Iwerddon, Brandon Lewis, hyn mewn datganiad i’r Senedd ar 19 Mai, 2022. Ar yr adeg honno, dywedodd Mr. Lewis ei fod am weld camau gweithredu mewn ‘diwrnodau ac wythnosau’, ond eto nid oes unrhyw gynnydd wedi cael ei wneud. Mae’n rhaid bod menywod Gogledd Iwerddon yn gallu cael mynediad i’w hawliau atgenhedlu.
Yn gywir
Catherine Fookes, Cyfarwyddwr, RhCM Cymru
Alicja Zalesinska, Prif Weithredwr, Tai Pawb
Leila Usmani, Swyddog Lobio a Dylanwadu, Cynghrair Hil Cymru
Debbie Shaffer, Sylfaenydd, FTWW: Triniaeth Deg i Fenywod Cymru
Sara Kirkpatrick, Prif Weithredwr, Cymorth i Ferched Cymru
Mary Ann Brocklesby, Cadeirydd, RhCM Cymru
Cerys Furlong, Prif Weithredwr, Chwarae Teg
Sarah Rees, Pennaeth Oxfam Cymru
Stacey Grant-Canham, Sylfaenydd Black & Beech LTD
Krista Powell Edwards, Sylfaenydd The Credibility Expert Limited
Christina Tanti, Rheolwr Ymchwil a Gwerthuso, Race Equality First
Laura O’Keeffe
Kelly Harris, Arweinydd Brook Cymru
Chris Dunn, Prif Weithredwr, Diverse Cymru
Frances Beecher, Prif Weithredwr, Llamau
Megan Thomas, Swyddog Polisi ac Ymchwil, Anabledd Cymru
Debbie Beadle, Prif Weithredwr Cymorth i Ferched Caerdydd
Nkechi Allen Dawson, Swyddog Polisi, Cyngor Hil Cymru
Sabiha Azad, Swyddog Cysylltiad Cymunedol, Cymorth i Ferched Cymru
Fadhilah Gubari -Cynghorydd Eiriolaeth Oxfam Cymru
Gwendolyn Sterk, Cynrychiolydd arbenigwyr y DU ar Arsyllfa EWL ar Drais yn erbyn Merched a Menywod
Lucia Sivori, Swyddog Llesiant.
Willow Holloway, Autistic Women’s Empowerment Project, Autistic UK
Leanne Waring, Business Development Manager, Cardiff and Vale College
Lisa Isherwood, Britain & Ireland School of Feminist Theology
Nicola Shone, Race Equality First
Laura Murphy & Team – Vicious Cycle: PMDD Awareness Campaign
Laura Kent, Race Equality First
Aliya Mohammed, Chief Executive Officer, Race Equality First
Dr Edward Morris, President, Royal College of Obstetricians and Gynaecologists
Suzy Davies, Women’s Equality Network, Board Member
Dr Olga Jurasz, The Open University
The Whole Team, Trans Aid Cymru
Professor Laura McAllister, Wales Governance Centre
Bobbie Sheldrake. Programme Action Co-ordinator Soroptimist International Wales South Region.
Sandra Ajax programme
Susie Blacklaw-Jones, Programme Action Officer, Soroptimist International Haverfordwest & District
Margaret Slater-Harries, President, Soroptimist International Haverfordwest & District
Jackie Jones, Councillor
Deena Irving, Soroptimist International Haverfordwest & District
Heidi Lewis, Soroptimist International Wales South Region Joint President
[1] Mae ein galwadau yn y llythyr hwn yn cynnwys pawb sydd â uterws ac a allai feichiogi, nid menywod cisgender yn unig.
Diolch i’r Weinidog dros Gyfiawnder Cymdeithasol Jane Hutt AS am ymateb i’n llythyr. Darllenwch ei hymateb fan hyn.